โรคนิวโมคอคคัส

นิวโมคอคคัส สาเหตุของโรคอันตรายในเด็ก
• ทุก 20 วินาที จะมีเด็กที่เสียชีวิตด้วยโรคปอดบวม 1 คน
•1 ใน 4 ของเด็กที่ป่วยเป็นโรคไอพีดี ชนิทเยื้อหุ้มสมองอักเสบมีโอกาสเสียชีวิต
• เชื้อนิวโมคอคคัส… มีมากมายหลายสายพันธุ์ 19A มักดื้อยาและอาจก่อให้เกิดอาการรุนแรง
• องค์การอนามัยโลก (WHO) แนะนำให้เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี เสริมภูมิคุ้มกันโรคปอดบวมและไอพีดี จากเชื้อนิวโมคอคคัส

เชื้อนิวโมคอคคัส คืออะไร?
เชื้อนิวโมคอคคัส คือ เชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่ง มีมากมายหลายสายพันธุ์ และเป็นสาเหตุสำคัญของโรคที่อันตรายทั้งปอดบวม ไอพีดี และหูชั้นกลางอักเสบ
• พบเชื้อโรคได้ในโพรงจมูกของคนทั่วไป แพร่กระจายสู่กันได้ง่าย เพียงแค่การไอหรือ จาม
• ในประเทศไทยพบว่าเชื้อนิวโมคอคคัส 13 สายพันธุ์เป็นสาเหตุหลักของการเกิดโรคไอพีดีในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีและในเด็กวัยนี้ยังพบโรคไอพีดีจากสายพันธุ์ 19A เพิ่มมากขึ้น
• เชื้อร้ายที่ดื้อยาและคร่าชีวิตเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีทั่วโลก เกือบ 1 ล้าน คนทุกปี (พบมากในประเทศกำลังพัฒนา)

เชื้อนิ้วโมคอคคัส รุนแรงยิ่งขึ้นเมื่อเชื้อดื้อยา
ปัจจุบัน พบว่าปัญหาการดื้อยาต่อยาปฏิชีวนะนั้นมีเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ อันเป็นผลมาจากการใช้ยาปฏิชีวนะที่มากขึ้น หรือมิได้ใช้ตามที่แพทย์สั่ง ซึ่งพบว่า เชื้อนิวโมคอคคัสบางสายพันธุ์ อาทิ สายพันธุ์ 19A เป็นสายพันธุ์หนึ่งที่พบปัญหาการดื้อยาสูง ทำให้ผู้ป่วยอาจมีอาการรุนแรงต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล และหากไม่ได้รับการรักษาที่ทันท่วงทีเชื้ออาจแพร่กระจายและลุกลามจนทำให้เกิดความรุนแรงมากขึ้นเป็นผลให้เสียชีวิตหรือพิการได้

โรคอันตรายจากเชื้อนิวโมคอคคัส
1. โรคปอดบวม หรือ ปอดอักเสบ โรคที่ทำให้เกิดการอักเสบของปอดและถุงลม เด็กจะมีอาการไข้สูง ไอ และหายใจหอบเหนื่อย บางรายอาจมีภาวะแทรกซ้อน เช่น มีหนองในเยื้อหุ้มปอด มีฝีในปอด หากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจมีโอกาสเสียชีวิต
2. โรคไอพีดี โรคติดเชื้อนิวโมคอคคัสชนิดรุนแรง (Invasive Pneumococcal Disease) ได้แก่ เยื้อหุ้มสมองอักเสบ การติดเชื้อในกระดูกและข้อ และการติดเชื้อในกระแสเลือด เป็นต้น เชื้ออาจกระจายไปสู่อวัยวะอื่นๆ ซึ่งส่งผลให้เด็กพิการหรือเสียชีวิตได้
3. โรคหูชั้นกลางอักเสบ เป็นโรคพบได้มากในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี เด็กจะมีอาการไข้ และปวดหูและอาจทำให้แก้วหูทะลุเป็นหูน้ำหนวกและสูญเสียการได้ยินหรือลุกลามไปอวัยวะใกล้เคียง เช่น เกิดฝีในสมองได้

วัคซีน…..ทางเลือกหนึ่งในการป้องกันเชื้อนิวโมคอคคัส
วัคซีนป้องกันเชื้อนิวโมคอคคัสในประเทศไทย จัดเป็นวัคซีนทางเลือกแต่ในหลายๆ ประเทศได้บรรจุวัคซีนนี้ในแผนวัคซีนแห่งชาติ อาทิ สหรัฐอเมริกา แคนนาดา อังกฤษ และอีกหลายประเทศทั่วโลกโดยเริ่มฉีดได้ตั้งแต่เด็กมีอายุครบ 6 สัปดาห์ – 5 ปี
ปัจจุบันมีการคิดค้นและผลิตวัคซีนป้องกันเชื้อนิวโมคอคคัสในเด็กเล็กอยู่หลายชนิด ซึ่งให้การครอบคลุมสายพันธุ์ของเชื้อที่แตกต่างกันไป ซึ่งในประเทศไทยพบว่าเชื้อ นิวโมคอคคัส 13 สายพันธุ์ เป็นสาเหตุหลักของการเกิดโรคไอพีดีในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ผู้ปกครองควรปรึกษากุมารแพทย์เพิ่มเติมก่อนตัดสินใจ
อาการข้างเคียงจากการฉีดวัดซีนนิวโมคอคคัสส่วนใหญ่เป็นอาการเฉพาะที่ เช่น ปวดบวมบริเวณที่ฉีด ซึ่งมักไม่รุนแรงและหายได้เองใน 2 – 3 วัน

การปกป้องลูกน้อยจากเชื้อนิวโมคอคคัส
• เลี้ยงลูกด้วยนมแม่
• สอนให้เด็กมีสุขอนามัยที่ดี ล้างมือบ่อยๆ ปิดปากปิดจมูกทุกครั้งที่จามหรือไอ
• ไม่สัมผัสกับผู้ป่วยโดยหลีกเลี่ยงการเลี้ยงเด็กในสถานรับเลี้ยงเด็ก และหลีกเลี่ยงการพาเด็กไปโรงพยาบาลโดยไม่จำเป็น
• ปรึกษาแพทย์เรื่องการเสริมภูมิคุ้มกันให้แก่ลูกน้อย